Maaien van wegbermen, bestaat er hierover regelgeving?
Het maaien van wegbermen kan inderdaad niet zomaar volgens de eigen regels. Het Bermbesluit legt de spelregels vast voor het natuurvriendelijk beheren van bermen. Dit is ook van toepassing op de wegbermen, die wij als lokaal bestuur onderhouden. Zo is er een absoluut verbod op het gebruik van biociden. Het is ook zo dat de bermen niet gemaaid mogen worden voor 15 juni en dat een eventuele tweede maaibeurt pas na 15 september toegelaten is.
Waarom deze timing?
Veel heeft te maken met onze biodiversiteit. Door een goed maaibeheer kan de achteruitgang van sommige plantensoorten gestopt worden. Wegbermen zijn kleine, langgerekte stukjes natuur die toelaten dat planten en bloemen zich kunnen ‘verplaatsen’ tussen natuurgebieden. De bloemenrijke bermen zijn ook een schuilplaats voor insecten en kleine zoogdieren.
Is er dan geen mogelijkheid tot afwijking van die data?
De voorgeschreven maaiperiode is echter niet steeds de beste en steunt op de vaststelling dat het grootste aandeel van onze bermen zeer voedselrijk is. De maaidata uit het bermbesluit zijn ideaal om de vegetatie minder ruig te maken en grassen te doen afnemen ten voordele van kruiden, maar gaan voorbij aan het feit dat kruidige vegetatie vaak pas bloeit na half juni. Bovendien is het in de arbeidsintensieve zomerperiode niet altijd mogelijk om alle bermen binnen de toegestane termijn te maaien. Ook de zeer grote hoeveelheden te verwerken bermmaaisel die op een zeer korte tijdspanne vrijkomen vormen een struikelblok. Via een goedgekeurd bermbeheerplan kan afgeweken worden van het bermbesluit en kunnen bepaalde bermen op een ander tijdstip worden gemaaid.
Er is dus een goede reden waarom onze wegbermen niet gelijktijdig gemaaid worden. Bermen met vooral grassen en brandnetels komen in het late voorjaar aan de beurt. Bermen met veel bloemen krijgen in de zomer een maaibeurt. Zo kunnen de bloemen eerst zaad vormen en kunnen bijen en vlinders profiteren van de vele nectar. In het najaar worden alle bermen een tweede keer gemaaid om kortgeschoren de winter in te gaan. Op die manier krijgen bloemzaadjes meer licht in het vroege voorjaar om te kiemen. Het maaisel van de bermen wordt steeds afgevoerd. Maaisel is groene meststof. Door het te verwijderen verarmt de grond en groeien er op termijn meer wilde bloemen en minder grassen, netels of bramen.
Hoe gaan we daarmee om in Kruisem?
Word jij ook vrolijk van een berm vol bloemen en vlinders? Bloeiende wegbermen zijn toch het koesteren waard? In wegbermen groeien heel wat mooie bloemen die kleur én nectar geven. Daar zijn ook bijen en vlinders verzot op. Bloeiende bermen vormen prachtige natuurverbindingen en dragen bij aan een beter klimaat. Door middel van een gemeentelijk bermbeheerplan wordt geprobeerd de landschappelijke en ecologische waarde van de bermen in Kruisem te versterken en waar mogelijk te verhogen. Dit omvat enkel de bermen in gemeentelijk beheer. De verhoging van de soortenrijkdom van zowel flora als fauna staat in het beheer centraal. Een duurzaam bermbeheer zorgt er ook voor dat het volume groenmaaisel zal verminderen, waardoor ook onze onderhoudskosten zakken.
Wat houdt dat bermbeheerplan in?
Als duurzaam bestuur zetten we in op natuurvriendelijk beheer van het gemeentelijk groen. Voor de gemeente Zingem werd reeds in 2010 voor de fusie met Kruishoutem een bermbeheerplan opgemaakt door het studiebureau Grontmij-Econnection voor circa 110 km wegen.
Samen met de Provincie Oost-Vlaanderen is nu ook een beheerplan opgemaakt voor de gemeentelijke wegbermen in het vroegere Kruishoutem. Daarin is uiteraard veel aandacht voor biodiversiteit, met betere kansen voor planten en dieren. Elke berm wordt twee keer per jaar gemaaid.
In totaal werden in het voorjaar en de zomer van 2021 249 km bermen in gemeentelijk beheer geïnventariseerd, verdeeld over 305 straatdelen. Op basis van de actueel voorkomende plantensoorten, de talrijkheid en de landschappelijke ligging van de berm werd een opdeling bekomen van de vegetatie in 11 types gebaseerd op de typologie van het Vlaamse gewest. Elke van deze types heeft een optimaal ecologisch beheer. Om een vlot hanteerbare en werkbaar bermbeheer voor te stellen, werden de verschillende berm types geclusterd tot 4 verschillende beheerkaarten die een compromis vormen tussen botanische waarde, economische haalbaarheid en praktische werkbaarheid.
Hoeveel km wegbermen hebben we in Kruisem?
We onderhouden jaarlijks ca. 249 km wegbermen.
Wie maait er?
- Deel vroegere Kruishoutem: D&D Patat uit Kruisem
- Deel vroegere Zingem: BVBA Cocquyt uit Beervelde
Wat kost ons bermbeheer?
Het maaien van de wegbermen en het afvoeren van het maaisel kost ons jaarlijks ongeveer 220.000 euro.
Welke beheerkaarten en tijdstippen zijn er?
Vroegere Zingem – 134 km bermen
- Jaarlijks tweemaal te maaien bermen. De eerste maaibeurt vanaf eind mei, de tweede maaibeurt vanaf begin-half oktober
Vroegere Kruishoutem
- Beheerkaart 1: 79,2 km of 124.313 m² - Maaibeheer (voorjaar, najaar) zeer voedselrijke en verstoorde vegetaties
Beheerkaart 1 noord Kruishoutem (2.65 MB) "pdf"
Beheerkaart 1 zuid Kruishoutem (2.66 MB) "pdf"- 1e maaibeurt: tussen 15 mei en 1 juni
- 2e maaibeurt: rond 15 september
- Beheerkaart 2: 168 km of 298.183 m² - voorjaarsbeheer matig voedselrijke, voedselarme en beschaduwde bermen
Beheerkaart 2 noord Kruishoutem (3.11 MB) "pdf"
Beheerkaart 2 zuid Kruishoutem (2.94 MB) "pdf"- 1e maaibeurt: tussen 1 en 15 juli waarbij voor sommige types slechts 1 maaibreedte.
- Beheerkaart 3: Najaarsbeheer matig voedselrijke en voedselarme bermen
Beheerkaart 3 noord Kruishoutem (3.2 MB) "pdf"
Beheerkaart 4 zuid Kruishoutem (2.22 MB) "pdf"- 2de maaibeurt vanaf begin oktober
- Beheerkaart 4: Najaarsbeheer houtachtige vegetaties en ruigtevegetaties
Beheerkaart 4 Kruishoutem (2.22 MB) "pdf"- Deze beheerkaart omvat de niet-jaarlijkse maaibeurt (extensief beheer) van de bermen met ruigtevegetatie, houtachtige vegetatie en door bos.
Koesterbermen
Er gaat ook speciale aandacht te gaan naar enkele ‘koesterbermen’ die al zeer waardevolle vegetatie bevat. Concreet gaat het over de vegetatie onder de Zomereiken in de Mantel- en Spiegelstraat, de Herlegemweg, de Gaversdreef en in het bijzonder ook de omgeving van de Industriezone. In de Meirestraat wordt het beheer afgestemd op de bloei van Beemdkroon die in Kruisem alleen op deze locatie in een berm wordt teruggevonden.
Veiligheidsmaaien
Als de verkeersveiligheid in het gedrang komt, bijvoorbeeld als de verkeersborden onvoldoende zichtbaar zijn of kruispunten onoverzichtelijk zijn, wordt onmiddellijk opgetreden. Je kan dergelijke meldingen altijd doorgeven via infra@kruisem.be. Concreet kan er tussen 15 april en 15 juni een veiligheidsmaaibeurt uitgevoerd worden. Dit gebeurt enkel op de locaties waar dit nodig is om de verkeersveiligheid te garanderen
Gewestwegen
Onze gemeente heeft ook heel wat gewestwegen. Het beheer van de bermen langs die gewestwegen is in handen van het Agentschap Wegen en Verkeer. Ook zij respecteren uiteraard het bermbesluit. Vanaf 15 juni volgt op de gewestwegen een eerste maaibeurt en waar nodig een tweede maaibeurt na 15 september.
Vragen en/of opmerkingen?
Heb je vragen en/of opmerkingen? Twijfel niet. Contacteer de afdeling INFRA op 09 389 01 20 of via infra@kruisem.be.