De dorpskerk van Wannegem is ingeplant op de noordflank van een heuvelrug. Het hoger gelegen kerkhof is ommuurd en toegankelijk via twee ijzeren hekken aan vierkante gemetste pijlers, respectievelijk aan de zuid- en westzijde en via een rechthoekige doorgang met trap in ommuring.
De rondboognis heeft een getralied venster en een beeldje van Sint-Machutus aan de Huisepontweg.
Historiek
Volgens literatuur was Wannegem als parochie reeds gekend voor 1200. Van de oude kerk, gesloopt in 1783, is behalve de vermelding van kerkrekeningen teruggaand tot 1560, weinig gekend.
De huidige kerk werd nieuw gebouwd tussen 1784 en 1789 (zie jaartallen in sacristiedeur en in het pseudo-fronton aan de westgevel) met financiële steun van baron Baut de Rasmon, gelijktijdig met het Kasteel van Wannegem. De kerkrekeningen van 1783 vermelden J. de Waele als sloper van de oude kerk en metser van de nieuwe funderingen, S. vande Weghe als steenhouwer, J. Robrecht als blaffoneur en de gebroeders Ch. en A. Moretti als marbreerder van de altaren en de preekstoel in 1784-85. L.B. van Peteghem, orgelmaker maakte een nieuw orgel in 1787.
In 1879 werd de toren hersteld die tot dan gewit was. Na de Eerste Wereldoorlog werd de oorlogsschade hersteld, onder meer nieuwe glasramen in het koor van 1921-22, geschonken door ridder de Ghellinck en de parochianen. Na de Tweede Wereldoorlog gebeurden herstellingen aan het dak. Nieuwe herstellingen aan het dak in 1951 door architect A. De Schrijver en in 1965 werd de restauratie van alle glasramen beëindigd.
Beschrijving
De plattegrond ontvouwt een driebeukig schip van vijf traveeën en een koor van één travee, met rechte sluiting. De vierkante toren is overwegend opgetrokken uit baksteen op een lage breukstenen plint; de westgevel van verschillende soorten en deels vernieuwde zandsteen. Het dak is een afdekkend leien zadeldak en karakteristiek klokdak op de toren.
De westelijke puntgevel is ongewoon, vermoedelijk onafgewerkt en herhaaldelijk aangepast. Hij wordt gemarkeerd door een uitspringend portaal over twee verdiepingen, begrensd door schuingeplaatste kwartholle hoekpilasters en bekroond door een pseudo-driehoekig fronton op gekoppelde trigliefconsoles. Boven het hoog getoogd venster hangen jaarankers uit 1789.
De arduinen Lodewijk XVI-deuromlijsting met rechthoekige deur in geprofileerde rondboogomlijsting op neuten met imposten en een sluitsteen onder de rechte kroonlijst. Zijtravee bestaat uit blinde getoogde vensters, met een topoculus. Verankerde noord- en zuidgevel wordt geritmeerd door getoogde omlijste vensters met glas in lood. Bij de zuidelijke zijbeuk zie je een getrapte daklijst en zandstenen hoekketingen. Het Calvariekruis zit onder een houten afdak boven een breukstenen sokkel met ingewerkt geschilderd vagevuur.
De vierkante oosttoren met vier geledingen wordt begrensd door verankerde pilasters en aan drie zijden doorbroken door rechthoekige omlijste vensters.
In de klokkenkamer zie je gekoppelde rondboogvormige galmgaten in de klokkenkamer. Op het sierlijk achthoekig klokdak zie je een bekronend kruis en windhaan. De zuidelijke muur met getoogde sacristiedeur is in zandsteen. De omlijsting met jaartal 1785 is in ijzeren smeedwerk van bovenlicht; voorafgegaan door een arduinen trap van vier treden en ijzeren leuningen.
Interieur
Het classicistisch interieur is gepleisterd en egaal wit overgeschilderd. Het ruim en helder schip heeft lagere en smallere zijbeuken, die van elkaar gescheiden worden door rondboogarcaden op Toscaanse zuilen op achthoekige sokkels. De overwelving met hangkoepels wordt gescheiden door brede gordelbogen, rustend op classicitische consoles. Zuilen verrijkt met heiligenbeelden in stralenkrans.
Meubilair
Schilderijen: "Onze-Lieve-Vrouw met Kind met rozenkrans", altaarstuk op het hoofdaltaar door P. Van Hanselaere, 1844; "Boodschap van de engel Gabriël aan Maria", op noordelijk zijaltaar, Vlaamse School, 18de eeuw; "Heilige Machutus geneest zieken", op zuidelijk zijaltaar, Vlaamse School, 18de eeuw; "Doopsel van Jezus in de Jordaan", Vlaamse School, 19de eeuw.
Beeldhouwkunst: beeld en buste van de Heilige Machutus, gepolychromeerd hout, 18de eeuw; 18De-eeuws geschilderd stenen beelden van Heilige Petrus en Heilige Paulus; Jezus aan het kruis, geschilderd hout, 19de eeuw, neogotische gepolychromeerde beelden op sokkel, onder meer Heilige Machutus , 1878, Heilige Macharius, gift van J. de Ghellinck, 1889, Heilige Margaretha, gift van A. de Ghellinck, 1889.
Meubilair: Hoofdaltaar, portiekaltaar, gemarmerd hout uitgevoerd door gebroeders Moretti, circa 1785 met tafel met het Oog Gods in stralenkrans; noordelijk zijaltaar van Onze-Lieve-Vrouw en Zuidelijk zijaltaar van Sint-Machutus, portiekaltaren, gemarmerd hout door de gebroeders Moretti, circa 1785.
Contactpersonen Kerkfabriek Sint Machutus:
Voorzitter: Jozef Descheemacker
Secretaris: Jean Willems
Deze kerk is dagelijks open van 9.00 u. tot 18.00 u.